Szeregowiec artylerii, artylerzysta.

Szabla pochodzenia wschodniego, z otwartą rękojeścią, używana tylko do stroju paradnego. Karabele bywały bogato zdobione, inkrustowane złotem, wysadzane drogimi kamieniami. Nazwa pochodzi od miasta Kerbela niedaleko Bagdadu, gdzie początkowo wyrabiano karabele.

Karczma, gospoda. Od końca XVII wieku tradycyjnymi dzierżawcami (arendarzami) karczem byli Żydzi. Karczma była nie tylko miejscem wyszynku piwa, miodu czy wódki, ale także zwyczajowym miejscem spotkań i zabaw.

Urząd senatorski wywodzący się jeszcze z czasów Polski piastowskiej. Początkowo kasztelan był dowódcą zamku - kasztelu i zarządzał podległym sobie terenem - kasztelanią.
Z biegiem czasu kasztelanowie utracili swą władzę na rzecz starostów, ale weszli do senatu, gdzie nastąpił podział kasztelanów na większych, popularnie nazywanych krzesłowymi, i mniejszych - drążkowych, bo w przeciwieństwie do większych nie siedzieli na osobnych krzesłach, ale na wspólnej ławie. Tradycyjnie najwyższe miejsce w senacie zajmował kasztelan krakowski, jak mawiano "pan krakowski".

Po litewsku Kęstutis, żył około 1300-1382, książę trocki, współrządca Litwy (z bratem Olgierdem) od 1345, syn Giedymina, ojciec Witolda; obrońca tradycji pogańskiej Litwy. Walczył z Krzyżakami; uwięziony przez Władysława II Jagiełłę; zamordowany.

W XVII-XIX w. ciężki jeździec noszący kask i kirys (część zbroi płytowej chroniąca tułów żołnierza), uzbrojony w pistolet i pałasz, przeznaczony do uderzeń przełamujących, szarżujący w szyku zwartym.

Nazwa księcia używana w stosunku do książąt ruskich i litewskich.
W Polsce (od XVI wieku) nie było książąt. Do tego tytułu mieli prawo jedynie potomkowie królów z dynastii Piastów. Natomiast były w Rzeczpospolitej rody książęce wywodzące się z dynastii ruskich Rurykowiczów i litewskich. Osobną grupę stanowili książęta (np. Radziwiłłowie), którzy tytuły uzyskali z nadania obcych monarchów. Tytuły te jednak nie były oficjalnie używane.

Pancerz rycerski wykonany z metalowych kółek misternie splecionych ze sobą. Kolczugi używane były od średniowiecza po XVII wiek.

Wysoka czapka bez daszka zakończona szpiczasto. Kołpaków albo kłobuków używano w dawnej Polsce na codzień. Kołpaki nosiła między innymi polska piechota.
Tradycyjnie także kołpak tzw. witoldowy, oznaczał godność wielkiego księcia litewskiego.

Tradycyjna nazwa symbolu władzy wielkiego księcia litewskiego. Władysław Jagiełło oddał tę godność (i władzę na Litwie) swemu stryjecznemu bratu, Witoldowi, który prowadził samodzielną politykę nie zawsze zgodną z interesem Polski. Później, następcy Jagiełły z reguły najpierw starali się o uzyskanie godności wielkiego księcia, co otwierało drogę do korony polskiej.

Konfederacja zawiązana w mieście Bar na Podolu w roku 1768. Konfederaci barscy sprzeciwiali się na równi gwałceniu przez Rosję suwerenności Rzeczypospolitej, jak i równouprawnieniu innowierców. Tragizm konfederatów polegał na tym, że godzili zarówno we wrogą Rosję, jak i w króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i stojący za nim obóz reformatorski. Jednym z najsłynniejszych konfederatów był Kazimierz Pułaski.

Czapka - rogatywka, pierwowzór współcześnie używanych wojskowych i harcerskich rogatywek, wykonana z sukna, wysoka, z kwadratowym, rogatym denkiem, bez daszka. Konfederatki bywały obszyte barankiem, czasami z czaplim piórem.

W dawnej Polsce długa, wierzchnia suknia z rozciętymi rękawami, luźno zwisającymi lub zakładanymi na plecy tzw. wyloty. Strój, zapinany na guzy i haftki. Trafił do Polski z Węgier. Nosiła go szlachta i mieszczaństwo, był strojem świątecznym. Każdy mężczyzna przy kontuszu musiał posiadać zdobiony pas kontuszowy. Wielkim miłośnikiem kontusza był król Jan III Sobieski. W 1776r. kontusz stał się mundurem wojewódzkim.

W Polsce XVI - XVIII wieku szkoła przyklasztorna z internatem.

Kopiec graniczny oznaczał granicę pomiędzy sąsiadującymi ze sobą majątkami.

Niewielki statek żaglowy z XV i XVI w., o szerokim dziobie, wysokiej, wąskiej rufie, 3-4 masztach.

Krótki miecz używany do siekania.

patrz Patynki.

Corona Regni Poloniae, od połowy XVI wieku nazwa określająca ziemie pod panowaniem króla polskiego i wszystkie ziemie historycznie i etnicznie polskie. Od podpisania unii lubelskiej w 1569 roku, Korona była jednym z dwu, obok Litwy, składowych części Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Od tego czasu w skład Korony weszła m.in. Ukraina. Polaków mieszkających w tej części Rzeczpospolitej nazywano Koroniarzami.

Kosa była często narzędziem używanym nie tylko do pracy na roli, ale także do walki. Kosy zasłynęły szczególnie za sprawą Tadeusza Kościuszki i jego kosynierów, którzy bohaterską postawą przyczynili się do zwycięstwa na Rosjanami w bitwie pod Racławicami.

W gwarze myśliwskiej zając.

Człowiek o czerwonych, rumianych policzkach (licach).

Zaprezentowanie jakiejś osoby przed innymi. Telmena w najdrobniejszych szczegółach planuje przedstawienie Zosi towarzystwu goszcząemu w Soplicowie.

Tu w znaczeniu głosu oddanego w wyborach. Głosująca na sejmikach szlachta liczyła głosy oddane na jakiegoś kandydata stawiając kreski.

Plecionka, koszyczek z wikliny.

Pistolet skałkowy o krótkiej lufie (stąd nazwa) i niewielkiej donośności.

(1732-98), ostatni król Polski, panował w latach 1764-95. Mecenas literatury, nauki i sztuki; obrany królem przy poparciu książąt Czartoryskich i carycy rosyjskiej Katarzyny II. Jako król dążył do wzmocnienia władzy królewskiej; popierał reformy Czartoryskich, później stronnictwa patriotycznego na Sejmie Czteroletnim 1788-92; główny autor Konstytucji 3 maja 1791. Ulegając przemocy rosyjskiej przystąpił do konfederacji targowickiej 1792-93. Abdykował po III rozbiorze 1795; zmarł w Petersburgu.

Kolumnowy lub filarowy ganek otaczający zazwyczaj wewnętrzny dziedziniec dworu albo zamku.

Powiedzenie w dawnej Polsce o kimś, że "zajmuje krzesło" oznaczało zazwyczaj, że osoba ta piastuje wysoki urząd senatora. W senacie Rzeczpospolitej zasiadali kasztelanowie, wojewodowie, biskupi. Była pomiędzy nimi odpowiednia gradacja. Najwyższe miejsce zajmował kasztelan krakowski, po nim następowali wojewodowie i równi im kasztelanowie wileński i trocki, a następnie reszta kasztelanów. Ostatnie, najmniej zaszczytne miejsca w senacie nazywano "krzesłami drążkowymi".

Dawny polski sposób walki na krzywe szable. Nazwa ma rzekomo pochodzić od krzyżujących się cięć

(1763-1813), nazywany zdrobniale - książę Pepi, bratanek ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskigo, urodził się i wychował w Austrii. W 1789 roku został wezwany przez króla do kraju i rozpoczął służbę w armii koronnej. W czasie wojny polsko - rosyjskiej w 1792 roku za zwycięstwo pod Zieleńcami został udekorowany ustanowionym właśnie przez króla orderem Virtuti Militari. Po przystąpieniu króla do konfederacji targowickiej podał się do dymisji. Powtórnie wraca do kraju po wybuchu powstania kościuszkowskiego, gdzie bronił z poświęceniem Warszawy. W momencie wkroczenia do Polski Francuzów obejmuje dowództwo tworzącej się armii polskiej. Powszechny podziw wzbudził prowadząc osobiście atak na bagnety na grobli w Falentach. Brał udział w kilku bitwach stoczonych przez Napoleona. Kilkakrotnie odrzucał propozycje porzucenia Napoleona i przejścia w szeregi koalicji. Zginął w czasie bitwy pod Lipskiem w Saksonii skacząc wraz z koniem w nurty rzeki Elstery. Przed śmiercią został mianowany marszałkiem Francji.
Bohaterska śmierć księcia Józefa zapewniła mu sławę i legendę. Według niej umierający książę krzyknął przed śmiercią: "Bóg powierzył mi honor Polaków, Jemu samemu go oddam".
Ciało księcia Józefa Poniatowskiego złożono w 1819 roku w katedrze wawelskiej.

Utworzone przez Napoleona I na mocy traktatu tylżyckiego 7-9 VII 1807 jako państwo niepodległe, w sojuszu z Francją, utworzone z ziem II i III zaboru pruskiego z wyłączeniem Gdańska, który był wolnym miastem. Po wojjnie 1809 roku zostało powiększone o odebrany Austrii Kraków, Kieleckie i Lubelskie. Księciem warszawskim był król saski, Fryderyk August. W roku 1813 zostało zajęte przez wojska rosyjskie, a w 1815 zlikwidował je kongres wiedeński. Większość ziem księstwa warszawskiego weszła w skład Królestwa Polskiego pod panowaniem cara rosyjskiego, tzw. kongresówki.

Wielka beczka, w jakiej dawnie trzymano do leżakowania piwo.

Zakładać kulbakę, siodłać konia.

W XVIII - XIX wieku siodło wojskowe o wysokim tylnym łęku, kryte skórą, z manzelzakiem i olstrami z przodu.

Część broni palnej powodująca bezpośrednio lub pośrednio odpalenie ładunku prochowego i wystrzał.

Ozdobny frędzel z jedwabiu.

Członek zakonu żebrzącego, zazwyczaj bernardyn, człowiek bywały, pełen dowcipu i humoru. Zadaniem kwestarza było objeżdżanie dworów szlacheckich i zbieranie datków dla klasztoru w naturze i pieniądzach. Kwestarze byli mile widzianymi gośćmi, gdyż przynosili wiadomości z szerokiego świata, dowcipy i anegdoty.