sowka.jpg 9.2 KB

  
Szukaj hasła
na literę:

    A     B     C     Ć     D     E     F     G     H     I     J     K     L     Ł     M     N     O     P     R     S     Ś     T     U     W     Z     Ź     Ż


  
Hasła:
    Amaltea
    antenat
    arendarz
    armistycjum
    arystokracja
    asesor
    aśćka
    awanpost
    banita
    baron
    bielizna
    bies
    bizun
    bobak
    brusk
    brzeszczot
    buława
    buńczuk
    buzdygan
    chłodziec
    chorąży
    cum gais, boris, graniciebus
    cwał
    cymbały
    czamarka
    czarna polewka
    czaty
    ćwik
    damascenka
    Dąbrowski
    demeszka
    deprekować
    drab
    dranica
    dwie babie
    dwór
    dygnitarz
    dziedzic
    dzięcielina
    egzulować
    ekonom
    familijant
    flinta
    folwark
    fortuna
    forytować
    gefrajter
    Giedymin
    gon
    gończy
    gościniec
    graf
    grenadier
    grykosiej
    hajduk
    harcap
    herb
    hofrat
    hrabia
    święty Hubert
    infamia
    infamis
    infima
    intercyza
    jarmułka
    jaszczur
    jegry
    kanonier
    karabela
    karczma
    kasztelan
    Kiejstut
    kirasjer
    kniaź
    kolczuga
    kołpak
    Kołpak Witoldowy
    konfederacja barska
    konfederatka
    kontusz
    konwikt
    kopiec
    korab
    kord
    korki
    Korona
    kosa
    kot
    krasnolicy
    kreacja
    kreska
    krobeczki
    krócica
    król Stanisław
    krużganek
    krzesło drążkowe
    krzyżowa sztuka
    książę Józef
    Księstwo Warszawskie
    kufa
    kulbaczyć
    kulbaka
    kurek
    kutas
    kwestarz
    Lach
    lacki
    lamus
    lanca
    landrat
    laska marszałkowska
    legiony
    Leliwa
    liberia
    lipiec
    Litwa
    lulka
    łowczy
    magnat
    mariasz
    markietanka
    markiz
    matecznik
    Matka Boska Ostrobramska
    mazurek
    Mindowa
    mitra
    Moskal
    mospan
    Napoleon
    nasieka
    neofita
    Niemen
    niezabudki
    ochmistrz
    ociec
    ogar
    ogrójec
    Olgierd
    Ostra Brama
    oszczep
    otawa
    ożyna
    palcaty
    palestra
    palestrant
    pałasz
    panegiryk
    panewka
    pańszczyzna
    parafianka
    parantela
    pardon
    partia
    pas słucki
    patent
    patynki
    "pax vobiscum"
    Peterburk
    piędź
    płaz
    podczaszyc
    podkomorzy
    podwoje
    Pogoń
    polewka czarna
    polonez
    porcelana saska
    pospolite ruszenie
    Półkozic
    półkurcze
    prawo trzeciego maja
    preopinant
    pro publico bono
    proporszczyk
    puklerz
    rabin
    Radziwiłł Panie Kochanku
    rajtuzy
    rapier
    reduta
    refektarz
    regiment
    rejent
    rekuza
    restytucja
    rota
    róg
    rózeczka
    rusznica
    rynsztunek
    rząd koński
    Rzeczpospolita
    sanctissimum
    schizma
    scyzoryk
    sekwestr
    siermięga
    sklep
    stolnik
    sukmana
    surdut
    synowiec
    szabas
    szabla
    szaniec
    szarwark
    szerpentyna
    szlafmyca
    szpada
    szponton
    szturmak
    sztyk
    szwadron
    szyszak
    świerzop
    tabakiera
    tabun
    Targowica
    teutoński
    tromblon
    turma
    ułan
    waćpan
    wety
    węgrzyn
    wiatyk
    wiciny
    wojski
    woźny
    wódka gdańska
    wstęga
    wycieczka
    wyczha
    wyloty
    zajazd
    zaścianek
    złota wolność
    zygmuntówka
    Żmudź
    żółta księga
    żupan



 

Miniencyklopedia "Pana Tadeusza"

 

     Początek | Strona główna | O miniencyklopedii | Bibliografia | Linki | Test | Napisz do autora


LACH
"Co nam do Lachów? Niechaj Moskwa dla Moskala, Polska dla Lacha"
(ks. 10)

Polak. Słowo używane na Litwie i na Rusi. Słowo prawdopodobnie utworzone od plemienia polskiego Lędziców. Podobnie do dzisiaj nazywają Polaków Węgrzy (Lengyel) i Turcy (Lechistan - Polska).


LACKI
"Dobrzyńscy między Litwą bracią
Językiem swoim, tudzież wzrostem i postacią. Czysta krew lacka"
(ks. 6)

Przymiotnik utworzony od rzeczownika Lach. Lacki - polski.


LAMUS
"Obok lamus, spichrz, gumno, obora i stajnie"
(ks. 6)

Dawniej spiżarnia. Skład sprzętów gospodarskich, uprzęży, broni, czasami skarbiec.


LANCA
"Napoleon, widząc nasze lance,
Pyta, co to za wojsko, my krzyczym: "Powstańce[...]"
(ks. 6)

Kawaleryjska broń drzewcowa z wąskim grotem i proporczykiem. W Polsce używana od XVIII wieku po rok 1939.

ilustracja2.gif 2.9 KB


LANDRAT
"Nuż landratom tłuc w karki, z hofratów drzeć schaby,
A herów oficyrów łowić za harcaby"
(ks. 7)

Naczelnik powiatu w Prusach.


LASKA MARSZAŁKOWSKA
"Jest marszałek nasz Maciej, a laska rózeczka"
(ks. 7)

Oznaka władzy marszałka sejmu lub sejmiku.

ilustracja2.gif 2.9 KB


LEGIONY
"Sławni dowódcy owi naszych legijonów,
Których lud znał imiona i czcił jak patronów"
(ks. 11)

Legiony utworzone przez generała Jana Henryka Dąbrowskiego we Włoszech w 1797 roku walczące po stronie Francji i jej sprzymierzeńców. Pierwsza polska formacja wojskowa sformowana po upadku Rzeczpospolitej. Na cześć legionów Józef Wybicki napisał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech" nazwaną później "Mazurkiem Dąbrowskiego".


LELIWA
"Pani udzieli jednym wioskom Półkozica,
Drugim niech swą Leliwę nada Pan Soplica"
(ks. 12)

Herb rodziny Sopliców. Jeden z najstarszych polskich herbów. Leliwą pieczętował się m.in. rycerz Spytko z Melsztyna, kasztelan krakowski, pan lenny Podola, poległy w bitwie z Tatarami pod Worsklą w XIV wieku. Herb Leliwa przedstawiał w niebieskim polu gwiazdę i półksiężyc.

ilustracja2.gif 2.9 KB


LIBERIA
"Zawsze nosił Horeszków liberyją dawną,
Kurtę z połami żółtą, galonem oprawną"
(ks. 2)

Mundur służby często ozdabiany herbami mocodawcy.


LIPIEC
"A pan Maciek Dobrodziej lubi stary lipiec"
(ks. 7)

Potocznie miód pitny. Polski napój narodowy do XVIII wieku, kiedy wyparły miód wina sprowadzane z zagranicy. W zależności od proporcji miodu i wody użytych do sycenia rozróżnia się miody: półtoraki, dwójniaki, trójniaki.


LITWA
"Skoro dziś znowu Litwa łączy się z Koroną"
(ks. 11)

Państwo w Europie Środkowej. Twórcą potęgi Litwy był książę Mendog panujący w XII wieku, a także Giedymin, który założył stolicę Litwy, Wilno. Książę Jagiełło w XIV wieku przyjął chrzest i poślubił polską królową Jadwigę i dokonał tym samym pierwszej w dziejach polsko - litewskich unii personalnej. Kolejni władcy z dynastii Jagiellonów kontynuowali politykę zacieśniania związków państwowych. Bojarzy litewscy po przyjęciu ich do wspólnoty herbowej polskiej szlachty zaczęli się polonizować. Przenikały też na Litwę polskie prawa i obyczaje. Przełomowym wydarzeniem było doprowadzenie przez ostatniego Jagiellona, króla Zygmunta Augusta, do podpisania unii lubelskiej w roku 1569. Utworzono wówczas jedno wspólne państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów, z jednym, wspólnie obieranym władcą, jednym sejmem, wspólną monetą. Zachowano natomiast odrębność aktów prawnych, urzędów i wojska. Stan taki z niewielkimi zmianami przetrwał aż do XVIII wieku, kiedy to Konstytucja Trzeciego Maja dokonała połączenia Litwy i Korony w jeden organizm państwowy.

ilustracja2.gif 2.9 KB


LULKA
"Mężczyźni palą lulki, kobiety przy prątkach"
(ks. 6)

Dawna fajka o krótkim cybuchu.


ŁOWCZY
"Jesteś krewnym Stolnika po matce Łowczynie"
(ks. 2)

Dawniej urzędnik królewski sprawujący nadzór nad zwierzyną łowną. W XVII - XVIII wieku godność tytularna.



Góra strony