sowka.jpg 9.2 KB

  
Szukaj hasła
na literę:

    A     B     C     Ć     D     E     F     G     H     I     J     K     L     Ł     M     N     O     P     R     S     Ś     T     U     W     Z     Ź     Ż


  
Hasła:
    Amaltea
    antenat
    arendarz
    armistycjum
    arystokracja
    asesor
    aśćka
    awanpost
    banita
    baron
    bielizna
    bies
    bizun
    bobak
    brusk
    brzeszczot
    buława
    buńczuk
    buzdygan
    chłodziec
    chorąży
    cum gais, boris, graniciebus
    cwał
    cymbały
    czamarka
    czarna polewka
    czaty
    ćwik
    damascenka
    Dąbrowski
    demeszka
    deprekować
    drab
    dranica
    dwie babie
    dwór
    dygnitarz
    dziedzic
    dzięcielina
    egzulować
    ekonom
    familijant
    flinta
    folwark
    fortuna
    forytować
    gefrajter
    Giedymin
    gon
    gończy
    gościniec
    graf
    grenadier
    grykosiej
    hajduk
    harcap
    herb
    hofrat
    hrabia
    święty Hubert
    infamia
    infamis
    infima
    intercyza
    jarmułka
    jaszczur
    jegry
    kanonier
    karabela
    karczma
    kasztelan
    Kiejstut
    kirasjer
    kniaź
    kolczuga
    kołpak
    Kołpak Witoldowy
    konfederacja barska
    konfederatka
    kontusz
    konwikt
    kopiec
    korab
    kord
    korki
    Korona
    kosa
    kot
    krasnolicy
    kreacja
    kreska
    krobeczki
    krócica
    król Stanisław
    krużganek
    krzesło drążkowe
    krzyżowa sztuka
    książę Józef
    Księstwo Warszawskie
    kufa
    kulbaczyć
    kulbaka
    kurek
    kutas
    kwestarz
    Lach
    lacki
    lamus
    lanca
    landrat
    laska marszałkowska
    legiony
    Leliwa
    liberia
    lipiec
    Litwa
    lulka
    łowczy
    magnat
    mariasz
    markietanka
    markiz
    matecznik
    Matka Boska Ostrobramska
    mazurek
    Mindowa
    mitra
    Moskal
    mospan
    Napoleon
    nasieka
    neofita
    Niemen
    niezabudki
    ochmistrz
    ociec
    ogar
    ogrójec
    Olgierd
    Ostra Brama
    oszczep
    otawa
    ożyna
    palcaty
    palestra
    palestrant
    pałasz
    panegiryk
    panewka
    pańszczyzna
    parafianka
    parantela
    pardon
    partia
    pas słucki
    patent
    patynki
    "pax vobiscum"
    Peterburk
    piędź
    płaz
    podczaszyc
    podkomorzy
    podwoje
    Pogoń
    polewka czarna
    polonez
    porcelana saska
    pospolite ruszenie
    Półkozic
    półkurcze
    prawo trzeciego maja
    preopinant
    pro publico bono
    proporszczyk
    puklerz
    rabin
    Radziwiłł Panie Kochanku
    rajtuzy
    rapier
    reduta
    refektarz
    regiment
    rejent
    rekuza
    restytucja
    rota
    róg
    rózeczka
    rusznica
    rynsztunek
    rząd koński
    Rzeczpospolita
    sanctissimum
    schizma
    scyzoryk
    sekwestr
    siermięga
    sklep
    stolnik
    sukmana
    surdut
    synowiec
    szabas
    szabla
    szaniec
    szarwark
    szerpentyna
    szlafmyca
    szpada
    szponton
    szturmak
    sztyk
    szwadron
    szyszak
    świerzop
    tabakiera
    tabun
    Targowica
    teutoński
    tromblon
    turma
    ułan
    waćpan
    wety
    węgrzyn
    wiatyk
    wiciny
    wojski
    woźny
    wódka gdańska
    wstęga
    wycieczka
    wyczha
    wyloty
    zajazd
    zaścianek
    złota wolność
    zygmuntówka
    Żmudź
    żółta księga
    żupan



 

Miniencyklopedia "Pana Tadeusza"

 

     Początek | Strona główna | O miniencyklopedii | Bibliografia | Linki | Test | Napisz do autora


ZAJAZD
"Czy to zajazd jest hultajstwem?
Kto widział zajazd robić z chłopstwem i z lokajstwem?"
(ks. 5)

W dawnej Rzeczpospolitej nie istniała instytucja policji. Gdy w sprawach spornych trzeba było siłą egzekwować wyrok sądowy, strona, która wygrała sprawę zwracała się do starosty, a ten zwoływał tłum szlachty i na jej czele zajmował sporną posiadłość. Bywały także zajazdy bez wyroku sądowego i te były ścigane przez prawo.


ZAŚCIANEK
"Słynie szeroko w Litwie Dobrzyński Zaścianek "
(ks. 6)

Wieś zamieszkana przez drobną szlachtę. Życie szlachty zaściankowej nie różniło się w zasadzie niczym od życia chłopów. Sami pracowali na niewielkich polach. Mieli jedynie, jako szlachta, prawo uczestniczenia w sejmikach, prawo wyboru posłów i króla. Z powodu biedy szlachta zaściankowa często "trzymała się pańskiej klamki", stanowiła klientelę bogatych magnatów, którzy w zamian za funkcje na swoich dworach kupowali głosy szlacheckie na sejmikach.


ZŁOTA WOLNOŚĆ
"Wszak wolność nie jest chłopska rzecz, ale szlachecka! "
(ks. 12)

Popularna nazwa praw i przywilejów wywalczonych przez szlachtę w dawnej Rzeczpospolitej. Między innymi należało do nich prawo wyboru króla w głosowaniu powszechnym całej szlachty. Możność wypowiedzenia królowi posłuszeństwa, o ile ten złamałby podpisane przez siebie umowy. Posłuszeństwo tylko tym prawom, które szlachcic sam uchwalił.


ZYGMUNTÓWKA
"Pewnie tu probowano hartu zygmuntówek,
Którymi można śmiało ćwieki obciąć z główek"
(ks. 6)

Szabla mająca na klindze cyfry (portrety, daty) dotyczące panowania króla Zygmunta III Wazy. Zygmuntówki używane były przeważnie przez stronników króla.


ŻMUDŹ
"Niech no Pogoń zarży, niech na Żmudzi Niedźwiedź ryknie! "
(ks. 6)

Część Litwy położona nad dolnym Niemnem. W średniowieczu teren rywalizacji litewsko - krzyżackiej, a w 1411 roku włączona do Litwy.


ŻÓŁTA KSIĘGA
"Co to za Żółta Księga?" pan Sędzia zapytał"
(ks. 9)

Zbiór praw wojennych nazwany tak od koloru okładek. W myśl praw zapisanych w "Żółtej księdze" całkowitą władzę nad prowincją poddaną jej mocy ma dowództwo wojskowe.


ŻUPAN
"Miał mundur województwa: żupan złotem szyty"
(ks. 11)

Ubranie męskie w dawnej Polsce. Był to strój przypominający krojem dzisiejszą sutannę. Posiadał stojący kołnierz i wąskie rękawy. Zapinany był na haftki, guziczki lub guzy. Żupan był elementem stroju narodowego. Nazwa pochodzi z włoskiego słowa giubbone (kabat, kamizelka). Nosiło się go pod kontuszem. Latem noszono żupany z lnu, a zimą z wełny. Żupany dla bogatych szyto z kolorowego sukna lub jedwabiu.



Góra strony